Đắk Lắk: Ô nhiễm nước thải chăn nuôi, thực trạng và giải pháp.

Tình trạng ô nhiễm nước thải từ hoạt động chăn nuôi tại thôn Bình Minh, phường Cư Bao đang trở thành vấn đề đáng báo động, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sống và sức khỏe của người dân địa phương. Nước thải được xả ra môi trường, khiến nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nghiêm trọng. Mùi hôi thối nồng nặc bốc lên, đặc biệt vào những ngày nắng nóng hoặc mưa lớn, gây bức xúc kéo dài trong cộng đồng.

Nước thải được xả ra môi trường, mùi hôi thối nồng nặc.

Trong bối cảnh hiện nay, chăn nuôi đang được khuyến khích phát triển theo hướng tập trung, quy mô lớn nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, vấn đề bảo vệ môi trường tại các trang trại chăn nuôi tiếp tục là mối quan tâm đặc biệt của dư luận. Thực tế ghi nhận tại thôn Bình Minh cho thấy, tình trạng xả thải từ một trang trại chăn nuôi lợn đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc kiểm tra, xử lý và chấn chỉnh theo đúng quy định của pháp luật.

Nước thải đen, mùi hôi nồng nặc bủa vây khu dân cư

Theo phản ánh và ghi nhận của phóng viên, khu vực phía sau trang trại chăn nuôi xuất hiện  nước thải có màu đen đặc trưng của nước thải chăn nuôi, chảy tràn ra môi trường xung quanh. Từ khu vực này mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, lan rộng theo chiều gió, gây cảm giác khó chịu kéo dài cho người dân sinh sống lân cận.

Đáng chú ý, mùi hôi không chỉ xuất hiện vào những thời điểm nhất định mà gần như thường trực, đặc biệt rõ rệt vào buổi trưa và chiều tối. Theo người dân địa phương, tình trạng này đã diễn ra trong thời gian dài nhưng chưa được xử lý triệt để.

Người dân “sống chung” với ô nhiễm

Hệ thống xử lý nước thải của trang trại bộc lộ nhiều dấu hiệu không bảo đảm các tiêu chuẩn môi trường.

Ô nhiễm kéo dài đã và đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân thôn Bình Minh. Nhiều hộ dân cho biết, mùi hôi từ trang trại khiến sinh hoạt hằng ngày bị đảo lộn, chất lượng cuộc sống suy giảm rõ rệt.

Một người dân bức xúc chia sẻ: “Cứ mỗi lần gió thổi là mùi hôi thối lại ập vào nhà, không tài nào chịu nổi. Chúng tôi ăn cơm cũng không ngon, ngủ cũng không yên. Ai cũng lo lắng cho sức khỏe của con cái, người già”.

Theo phản ánh, người dân đã nhiều lần gửi kiến nghị tới chính quyền địa phương, mong muốn được kiểm tra, xử lý dứt điểm tình trạng ô nhiễm. Tuy nhiên, đến nay, các biện pháp khắc phục vẫn chưa mang lại chuyển biến rõ rệt, khiến bức xúc trong cộng đồng ngày càng gia tăng.

Ngày 24/12 trao đổi với phóng viên Ông YCing MLô - Chủ tịch UBND phường Cư Bao cho biết “UBND Phường đã chỉ đạo phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phối hợp với công an phường tiến hành kiểm tratrang trại chăn nuôi lợn của hộ Nguyễn Đình Bắc đã ghi nhận được hệ thống xử lý nước thải tập trung trang trại không đảm bảo theo quy trình xử lý nước thải, gây ô nhiễm môi trường. Hệ thống xử lý nước thải đã được phê duyệt theo Quyết định số: 482/QĐ-UBND ngày 02/3/2021 của UBND tỉnh. Tổ kiểm tra trước đó cũng đã phát hiện công trình thu gom nước thải có 02 hố ga (6 m³/hố) nhưng chưa thu gom triệt để, vẫn còn nước chảy ra đường. Chưa có công trình xử lý như: Bơm ép, tách phân bể điều hòa, bể thiếu khí, bể lắng, hồ sinh học, bồn lọc áp lực, hồ chứa nước thải sau xử lý. Chưa có đồng hồ đo lưu lượng nước thải đầu vào và đầu ra, chưa lập nhật ký vận hành hệ thống xử lý nước thải”.

Hệ thống xử lý nước thải không đáp ứng yêu cầu

Qua quan sát thực tế, hệ thống xử lý nước thải của trang trại bộc lộ nhiều dấu hiệu không bảo đảm các tiêu chuẩn môi trường cơ bản. Hố biogas, hạng mục thường được sử dụng để xử lý chất thải chăn nuôi, tại đây dường như chỉ phát huy tác dụng thu hồi khí gas, không đảm bảo chức năng xử lý triệt để nước thải phát sinh.

Phía sau trang trại tồn tại hai hồ chứa nước thải với khối lượng lớn phân lợn và nước thải chưa qua xử lý, có màu đen sẫm, mùi hôi thối nồng nặc. Đáng lo ngại, đáy các hồ chứa không được lót bạt chống thấm, không có kết cấu kỹ thuật nhằm ngăn chặn hiện tượng thẩm thấu xuống lòng đất.

Bên cạnh đó, tại khu vực trang trại không ghi nhận sự hiện diện của các công trình xử lý nước thải theo quy định, như: hệ thống bơm ép, tách phân, bể điều hòa, bể lắng, cũng như không có hồ sinh thái để xử lý nước thải bằng các biện pháp tự nhiên trước khi xả ra môi trường.

Thực trạng này tiềm ẩn nguy cơ lớn khiến nước thải ô nhiễm thẩm thấu trực tiếp xuống đất, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm, đất canh tác và môi trường sinh thái khu vực xung quanh.

Nguy cơ ô nhiễm môi trường và sức khỏe cộng đồng

Nước thải chưa qua xử lý thẩm thấu trực tiếp xuống đất không chỉ làm suy thoái chất lượng đất mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan mầm bệnh.

Nước thải chăn nuôi lợn thường chứa hàm lượng cao các chất hữu cơ (BOD, COD), chất dinh dưỡng (nitơ, photpho), vi sinh vật gây bệnh và dư lượng kháng sinh. Nếu không được xử lý đạt chuẩn, các chất này có thể gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước mặt, nước ngầm và đất đai.

Việc để nước thải chưa qua xử lý thẩm thấu trực tiếp xuống đất không chỉ làm suy thoái chất lượng đất mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan mầm bệnh, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi.

Theo quy định pháp luật

Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, các cơ sở chăn nuôi tập trung thuộc nhóm có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, bắt buộc phải:

Có hệ thống thu gom, xử lý chất thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật môi trường;

Có giấy phép môi trường hoặc hồ sơ môi trường hợp lệ;

Không được xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý không đạt chuẩn ra môi trường.

Bên cạnh đó, Luật Chăn nuôi năm 2018 quy định rõ trách nhiệm của cơ sở chăn nuôi trong việc bảo đảm vệ sinh môi trường, không gây ảnh hưởng đến khu dân cư, nguồn nước sinh hoạt.

Nước thải ô nhiễm thẩm thấu trực tiếp xuống đất

Việc không xây dựng đầy đủ hệ thống xử lý nước thải, không chống thấm hồ chứa, để nước thải ô nhiễm thẩm thấu trực tiếp xuống đất cho thấy dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, cần được kiểm tra, xác minh và xử lý theo đúng quy định.

Cần giải pháp đồng bộ và sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng

Từ thực tế trên, nhiều ý kiến cho rằng, để giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm, cần sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng.

Trước hết, cần tổ chức kiểm tra toàn diện hoạt động bảo vệ môi trường của trang trại, rà soát hồ sơ pháp lý, hệ thống xử lý chất thải và việc chấp hành các quy chuẩn môi trường. Trường hợp phát hiện vi phạm, cần xử lý nghiêm, buộc khắc phục hậu quả, thậm chí đình chỉ hoạt động nếu không đủ điều kiện theo quy định.

Bên cạnh đó, chủ cơ sở chăn nuôi cần đầu tư hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải, bảo đảm thu gom, xử lý triệt để trước khi xả ra môi trường, lót bạt chống thấm các hồ chứa, xây dựng hồ sinh thái theo đúng hướng dẫn kỹ thuật.

Về lâu dài, cần tăng cường công tác giám sát, quan trắc môi trường định kỳ, công khai thông tin để người dân cùng tham gia giám sát, góp phần bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Thực trạng ô nhiễm nước thải chăn nuôi lợn của hộ Ông Nguyễn Đình Bắc tại thôn Bình Minh là vấn đề không thể xem nhẹ. Nếu không được xử lý kịp thời và triệt để, nguy cơ ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng sẽ ngày càng nghiêm trọng.

Hy vọng rằng, với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, tình trạng ô nhiễm môi trường tại thôn Bình Minh sẽ sớm được giải quyết triệt để, trả lại môi trường sống trong lành cho người dân.

Việc tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc đối với các cơ sở chăn nuôi, mà còn là điều kiện tiên quyết để ngành chăn nuôi phát triển bền vững, hài hòa giữa lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội.

Nhà báo Đại Hải - Minh Khang.