Con người cần hành động ngay để bảo vệ thiên nhiên!?

MT&XH - Đa dạng sinh học (ĐDSH) chính là việc duy trì sự sống trên trái đất. ĐDSH bị suy giảm sẽ đứng trước nguy cơ đe dọa cả thiên nhiên và con người. Theo một báo cáo được Công bố năm 2019 của Liên hợp quốc về Nền tảng Chính sách và Khoa học liên Chính phủ về Đa dạng Sinh học và Dịch vụ Hệ sinh thái (IPBES), tác nhân chính của mất mát đa dạng sinh học là biến đổi khí hậu, các loài xâm lấn, khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm và đô thị hóa.

Mất đa dạng sinh học đồng nghĩa với sự suy giảm và biến mất của các loài và đa dạng di truyền và sự suy thoái của các hệ sinh thái. Nó ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên thiên nhiên cho nhân loại, gây nguy hiểm cho nền kinh tế, sinh kế, an ninh lương thực, đa dạng văn hóa và chất lượng cuộc sống, và tạo thành mối đe dọa lớn đối với hòa bình và an ninh toàn cầu.

Các báo cáo khoa học gần đây cho thấy, đa dạng sinh học đang xấu đi trên toàn thế giới với mức độ nhanh hơn bất cứ thời điểm nào trong lịch sử loài người.

Do đó, để ngăn chặn hoặc đảo ngược sự suy giảm này, điều quan trọng là phải chuyển đổi vai trò, hành động và mối quan hệ của mọi người với đa dạng sinh học. Nhiều giải pháp tồn tại để ngăn chặn và đảo ngược sự suy giảm đa dạng sinh học. Các mạng lưới, chương trình và đối tác đa dạng của UNESCO đã quan sát những hạt giống thay đổi tích cực và truyền cảm hứng trên khắp thế giới. UNESCO cũng đồng hành cùng các quốc gia thành viên và người dân của họ trong nỗ lực ngăn chặn mất mát đa dạng sinh học bằng cách hiểu, đánh giá cao, bảo vệ và sử dụng bền vững đa dạng sinh học.

ĐDSH suy giảm nghiêm trọng

Tiến sĩ Stephen Woodley, nhà sinh thái học và là chuyên gia về đa dạng sinh học thuộc Liên minh quốc tế bảo tồn tự nhiên nói: “Nếu đa dạng sinh học biến mất, loài người sẽ biến mất theo. ĐDSH là một bộ phận của tự nhiên, chúng ta sẽ không tồn tại, nếu tự nhiên bị hủy hoại. Chúng ta cần đa dạng sinh học cho sự sống còn, sức khỏe và cả đức tin…”.

Voi nhà được nuôi dưỡng theo hình thức bán hoang dã tại khu rừng thuộc địa bàn xã KRôngNa, huyện Buôn Đôn để bảo tồn đa dạng sinh học. (Ảnh: Internet)

“Mọi sinh vật sống, từ vi sinh vật trên da người, đến những con cá voi xanh khổng lồ ở đại dương đều đóng một vai trò không thể thiếu trong việc hỗ trợ sự sống trên hành tinh. Do đó, mất mát trong tự nhiên, dù chỉ là đơn lẻ, cũng khiến sinh quyển - phần quan trọng của Trái đất hỗ trợ sự sống, dần sụp đổ”, ông nói.

Một nghiên cứu khác ở Đức chứng minh về loài côn trùng tại châu Âu cho thấy,  chúng đang phải đấu tranh quyết liệt vì hệ sinh thái khi bầy đàn của chúng đã suy giảm đến 3/4 trong 25 năm qua. Qua đó cho thấy, sự mất mát các giống loài côn trùng đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho mạng lưới thực phẩm và tác hại đến các dịch vụ hệ sinh thái.

Nói về vấn đề này, Tiến sĩ Woodley cho biết, cần ngăn chặn hậu quả bi thảm xảy ra, bắt đầu với sự nhận biết nguyên nhân đa dạng sinh học bị suy giảm, rồi tiến hành ngay lập tức các hoạt động để đảo ngược tiến trình. Hai nguyên nhân lớn nhất gây ra sự suy giảm đa dạng sinh học là mất chỗ ở, chủ yếu ở đất liền và khai thác quá mức, chủ yếu ở đại dương.

Do vậy, để bảo vệ ĐDSH trước mắt cần phải đẩy mạng các biện pháp bảo vệ thường xuyên đất đai và biển cả, quản lý chặt chẽ vì các giá trị bảo tồn của chúng.

Nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ thiên nhiên

Để bảo vệ thiên nhiên, Chiến dịch vì Thiên nhiên toàn cầu ra đời vào năm 2018 giữa Quỹ Wyss và Hiệp hội Địa lý quốc gia. Chiến dịch đã công bố các dự án bảo vệ đa dạng sinh học toàn cầu, dưới sự lãnh đạo của Hansjorg Wyss- một nhà từ thiện người Thụy Sĩ.

Nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học đang gia tăng, Quỹ Wyss đã đầu tư 600 triệu USD trong hai thập niên qua để bảo tồn hơn 20 triệu ha đất đai và môi trường sống của động vật hoang dã. Đồng thời, Wyss cam kết thêm 1 tỷ USD trong thập niên tới để hỗ trợ mục tiêu bảo vệ ít nhất 30% hành tinh vào năm 2030, gọi tắt là mục tiêu “30 by 30” thuộc Chiến dịch vì Thiên nhiên.

Mới đây, các nhà khoa học cũng cho biết, chỉ 15% đất đai và 7% đại dương được bảo vệ. Do đó, chiến dịch kêu gọi những nhà làm chính sách trên toàn cầu quan tâm đến lĩnh vực bảo tồn và cam kết thực hiện Thỏa thuận mới về Thiên nhiên và Con người, nhằm cứu sự đa dạng, phong phú về sự sống trên Trái đất.

Cũng theo Tiến sĩ Woodley, các giá trị đa dạng sinh học quan trọng nhất cần được bảo vệ, giữ nguyên vẹn trên hành tinh. “Các giá trị này bao gồm: các loài, hệ sinh thái có nguy cơ tuyệt chủng, các giống loài, hệ sinh thái hiếm, tính đại diện (các mẫu của mọi sinh vật sống trên Trái đất), những tập hợp độc đáo, như các điểm dừng trên đường di trú của loài chim, nơi cá đẻ trứng, khu vực sinh sản của tuần lộc và khu vực nguyên sinh, những nơi hoang dã cuối cùng của Trái đất”, Tiến sĩ Woodly giải thích.

Còn Tiến sĩ Enric Sala- thuộc Hội Địa lý quốc tế đã nêu bật sự cần thiết của một thỏa thuận toàn cầu về tự nhiên (GDN), liên quan đến việc bảo vệ sự ổn định ở những vùng đa dạng sinh học trên thế giới, ngăn chặn sự biến đổi khí hậu là một nhiệm vụ cấp bách, cần làm ngay.

Như vậy, ĐDSH rất cần thiết đối với con người của chúng ta, cho nên thiên nhiên cần chúng ta hành động ngay bây giờ. Bảo vệ ít nhất 30% hành tinh là bước đầu tiên quan trọng, trong đó, phải đi kèm với tài trợ lâu dài cho công tác quản lý.

Tiến sĩ Enric Sala nhấn mạnh: “Chúng ta cần bảo đảm các khu vực tự nhiên được bảo vệ ở mức cao nhất có thể. Nếu không, chúng sẽ chỉ là những công viên “giấy”, được bảo vệ trên giấy, không có kế hoạch. Các khu vực được bảo vệ cần có quy định rõ ràng và phạt thật nặng nếu mọi người không tuân thủ”.

Đa dạng sinh học trong Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững

Ngăn chặn mất đa dạng sinh học là Mục tiêu phát triển bền vững (SDG 15), một mục tiêu được liên kết chặt chẽ với tất cả các SDG khác. Giữ cho các hệ sinh thái kiên cường và bảo vệ đa dạng sinh học của hành tinh chúng ta là nền tảng cho xóa đói giảm nghèo, sức khỏe con người và phúc lợi.

Đa dạng sinh học không chỉ cần thiết cho hoạt động đúng đắn của các hệ thống Trái đất, nó còn là chìa khóa để cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái có ý nghĩa quyết định đối với phẩm giá và phúc lợi của con người.

Các dịch vụ hệ sinh thái phụ thuộc đa dạng sinh học này bao gồm cung cấp nước uống, thực phẩm và sợi, độ phì nhiêu của đất, duy trì cơ sở dữ liệu di truyền về đa dạng sinh học, điều hòa khí hậu và các giá trị giải trí và thẩm mỹ. Đa dạng sinh học và đa dạng văn hóa được liên kết chặt chẽ.

Một thế giới đa dạng cho chúng ta sự linh hoạt để thích ứng với thay đổi, bao gồm cả biến đổi khí hậu. Do đó, đa dạng sinh học là nền tảng cho hầu hết các SDG và sự mất mát của nó tạo thành mối đe dọa cho cả an ninh và hòa bình.

(Đa dạng sinh học là sự phong phú của nhiều nhiều dạng, loài và các biến dị di truyền của mọi sinh vật trong đời sống tự nhiên, sự đa dạng và phong phú này được chia làm nhiều cấp độ tổ chức sinh giới đặc biệt là với các dạng hệ sinh thái của môi trường trên trái đất. Thuật ngữ đa dạng sinh học cũng bao trùm mức độ biến đối của thế giới tự nhiên trong đó các sinh vật là đơn vị cấu thành).

BT