CẢNH BÁO NGUY CƠ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG VÀ MẤT AN TOÀN GIAO THÔNG TỪ HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC – NGHIỀN ĐÁ KHÔNG ĐẢM BẢO QUY CHUẨN TẠI BÃI NGHIỀN ĐÁ KHAU ĐÊM (LẠNG SƠN)

27/10/2025 3:45:35 CH

Share Bai :

Trong nhiều tháng qua, tình trạng bãi nghiền đá của mỏ đá Khau Đêm (xã Quan Sơn, tỉnh Lạng Sơn) hoạt động rầm rộ, không có hệ thống rào chắn, bụi phát tán mạnh và gây cản trở giao thông trên tuyến Quốc lộ 279 đã làm dấy lên nhiều bức xúc trong dư luận.

Khai thác và chế biến khoáng sản là một trong những ngành kinh tế có đóng góp quan trọng vào phát triển hạ tầng, đặc biệt tại các địa phương miền núi như Lạng Sơn. Tuy nhiên, hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về môi trường và an toàn giao thông nếu thiếu kiểm soát chặt chẽ.

Bãi nghiền nằm sát đường quốc lộ 279, liệu đặt barie ngăn đường ở đây liệu có đúng?

Trên địa bàn xã Quan Sơn (tỉnh Lạng Sơn), bãi nghiền đá phục vụ mỏ đá Khau Đêm do Công ty TNHH Kỹ Nghệ Thái An vận hành đang trở thành điểm nóng về ô nhiễm bụi, tiếng ồn, và nguy cơ mất an toàn cho người dân sinh sống dọc tuyến Quốc lộ 279. Việc doanh nghiệp lắp đặt barie ngăn đường và tự ý bố trí thiết bị khai thác sát hành lang giao thông càng làm dấy lên lo ngại về tính hợp pháp trong hoạt động của cơ sở này.

Vấn đề đặt ra là: liệu hoạt động của bãi nghiền đá Khâu Đêm có được cấp phép, giám sát theo đúng quy định? Và vì sao một cơ sở tiềm ẩn nguy cơ môi trường như vậy lại tồn tại ngay sát Quốc lộ – tuyến giao thông huyết mạch kết nối các huyện miền núi phía Bắc của tỉnh?

Hiện trạng hoạt động của bãi nghiền đá Khau Đêm

Theo ghi nhận thực địa, bãi nghiền đá Khau Đêm nằm ngay sát hành lang giao thông của Quốc lộ 279, đoạn qua địa phận xã Quan Sơn, tỉnh Lạng Sơn. Khu vực này được Công ty TNHH Kỹ Nghệ Thái An sử dụng làm điểm tập kết, nghiền, sàng và vận chuyển vật liệu từ mỏ đá Khâu Đêm nhằm phục vụ một số công trình hạ tầng trong tỉnh.

Điểm đáng chú ý là khoảng cách giữa bãi nghiền và mặt đường quốc lộ chỉ vài mét, không có tường rào hoặc hệ thống che chắn để ngăn bụi, đá văng, hoặc tiếng ồn. Trong khi đó, tuyến đường này có mật độ phương tiện lớn, đặc biệt là xe tải trọng nặng lưu thông liên tục.

Quan sát cho thấy, nhiều xe tải ra vào khu vực bãi nghiền không tuân thủ tốc độ, thậm chí đậu đỗ ngay trên lòng đường khi chờ lấy hàng, gây cản trở giao thông. Lòng đường hẹp buộc các phương tiện nhỏ như xe máy, xe đạp điện phải nép sát mép đường, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao.

Đáng lo ngại hơn, doanh nghiệp tự ý lắp đặt barie ngăn đường, với lý do “phục vụ việc nổ mìn phá đá”. Tuy nhiên, việc này không những gây cản trở lưu thông mà còn đặt ra câu hỏi lớn về thẩm quyền cấp phép. Theo quy định tại Luật Giao thông đường bộ 2008 (Điều 11), việc đặt vật cản, barie trên đường quốc lộ phải được Sở Giao thông Vận tải hoặc Tổng cục Đường bộ Việt Nam chấp thuận. Việc tự ý lắp đặt có thể coi là hành vi vi phạm hành lang an toàn giao thông đường bộ.

Biển báo siêu vẹo, móp méo, xe vận chuyển có dấu hiệu quả tải trọng

Xe vận chuyển đá không có che chắn

Đá tràn ra đường, mỗi lượt xe qua là bụi bay mù mịt

Tác động môi trường của hoạt động nghiền và vận chuyển đá

Bụi từ hoạt động nghiền đá và xe vận chuyển là nguồn ô nhiễm chính tại khu vực này. Mỗi khi xe tải ra vào, bụi đá bay mù mịt, phủ trắng cả mặt đường và nhà dân gần đó. Các hạt bụi mịn có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây các bệnh về hô hấp như viêm phế quản, hen phế quản, đặc biệt nguy hiểm cho người già và trẻ nhỏ.

Tiếng ồn từ máy nghiền và nổ mìn cũng vượt quá mức cho phép theo QCVN 26:2010/BTNMT về tiếng ồn – đặc biệt trong khung giờ ban đêm. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, doanh nghiệp vẫn tiến hành hoạt động kéo dài, kể cả ngoài giờ hành chính.

Bên cạnh bụi, lượng đá vụn, sỏi và đất cát rơi vãi ra mặt đường gây trơn trượt, nhất là vào mùa mưa. Một số đoạn mặt đường có dấu hiệu hư hỏng, sụt lún do xe quá tải trọng. Nước rửa đá, nếu không được thu gom xử lý, có thể mang theo bùn, dầu mỡ và kim loại nặng chảy ra môi trường, gây ô nhiễm nguồn nước mặt tại khu vực lân cận.

Hầu hết các xe vận chuyển đá không có bạt che phủ, thành thùng xe có dấu hiệu cơi nới vượt quy định. Theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP, hành vi chở hàng quá tải trọng, không che chắn gây rơi vãi vật liệu có thể bị xử phạt từ 2 đến 8 triệu đồng, đồng thời bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc kiểm tra, xử phạt tại khu vực này gần như không được thực hiện thường xuyên.

Góc nhìn quản lý nhà nước:

Khi phóng viên làm việc với UBND xã Quan Sơn, chính quyền địa phương không cung cấp được hồ sơ pháp lý liên quan đến bãi nghiền đá Khâu Đêm. Điều này làm dấy lên nghi ngờ về tính hợp pháp của bãi nghiền.

Nếu cơ sở này được cấp phép, câu hỏi đặt ra là: Sở Nông nghiệp & Môi trường, Sở Xây dựng đã tiến hành kiểm tra định kỳ hay chưa? Còn nếu chưa được cấp phép, thì việc để một doanh nghiệp hoạt động công khai nhiều năm qua cho thấy sự buông lỏng trong công tác quản lý nhà nước tại địa phương.

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, mọi cơ sở có hoạt động nghiền, sàng vật liệu đều phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trường tùy quy mô. Tuy nhiên, tại bãi nghiền Khau Đêm, không có biển báo môi trường, không có khu vực thu gom nước thải, và không có biện pháp che chắn bụi. Điều này cho thấy doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ môi trường bắt buộc.

Hành lang Quốc lộ 279 thuộc quyền quản lý của ngành giao thông, song việc khai thác khoáng sản lại thuộc ngành tài nguyên. Trong thực tế, sự thiếu phối hợp giữa hai cơ quan dẫn đến “vùng xám” trong giám sát: doanh nghiệp lợi dụng việc được cấp phép khai thác mỏ để mở rộng hoạt động ra ngoài phạm vi cho phép, ảnh hưởng đến hạ tầng giao thông và môi trường dân cư.

Ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư và phát triển bền vững

Người dân xã Quan Sơn phản ánh, từ khi bãi nghiền hoạt động, bụi phủ trắng cây cối, hoa màu giảm năng suất, nhiều hộ phải đóng kín cửa suốt ngày vì bụi và tiếng ồn. Một số người dân lớn tuổi bị ho kéo dài, đau ngực, viêm mũi mãn tính.

Về kinh tế - xã hội, hoạt động khai thác đá không kiểm soát không chỉ gây thiệt hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng tới hình ảnh địa phương trong thu hút đầu tư du lịch, dịch vụ. Đặc biệt, việc barie chặn đường quốc lộ khiến người dân cảm thấy bị “bức tường ngăn cách” giữa sinh kế và sự an toàn.

Nếu không có biện pháp xử lý triệt để, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông nghiêm trọng hoặc sự cố môi trường là hoàn toàn có thể, nhất là trong mùa mưa – khi nền đường yếu, xe quá tải dễ gây sạt lở.

Giải pháp

Công ty TNHH Kỹ Nghệ Thái An cần:

Dừng ngay hoạt động lắp barie và khai thác trong hành lang Quốc lộ.
Bổ sung hồ sơ pháp lý, công khai giấy phép khai thác, nghiền và đánh giá tác động môi trường.
Lắp đặt hệ thống phun sương giảm bụi, bạt che phủ khu nghiền, thùng xe và bố trí tuyến đường riêng cho xe vận tải ra vào mỏ.

Chính quyền và các cơ quan quản lý nhà nước của tỉnh Lạng Sơn cần khẩn trương thanh tra hoạt động của bãi nghiền, xác định phạm vi sử dụng đất, mức độ vi phạm và xử lý theo quy định.

Sở Xây dựng cần kiểm tra tính pháp lý của barie, đồng thời rà soát hành lang an toàn Quốc lộ 279.
Công an giao thông tăng cường tuần tra, xử lý nghiêm xe quá tải, rơi vãi vật liệu gây mất an toàn.

Người dân địa phương có quyền giám sát cộng đồng theo Điều 162 Luật Bảo vệ môi trường 2020, phản ánh các hành vi vi phạm đến cơ quan chức năng. Các cơ quan báo chí, tổ chức xã hội cần tiếp tục đưa tin khách quan, tạo áp lực dư luận tích cực để buộc doanh nghiệp tuân thủ pháp luật.

Bài học kinh nghiệm:

Vụ việc bãi nghiền đá Khau Đêm tại xã Quan Sơn (tỉnh Lạng Sơn) không chỉ là câu chuyện riêng của một doanh nghiệp mà phản ánh một lát cắt điển hình về bất cập trong quản lý tài nguyên – môi trường và hành lang giao thông tại nhiều địa phương hiện nay.

Khi quy hoạch không đi đôi với giám sát, khi cấp phép thiếu minh bạch, thì hệ quả không chỉ là ô nhiễm môi trường mà còn là sự mất an toàn, mất niềm tin của người dân vào hiệu lực quản lý nhà nước.

Vì vậy, việc xử lý dứt điểm tình trạng này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là bài kiểm tra năng lực quản trị địa phương trong quá trình hướng tới phát triển xanh, bền vững và hài hòa giữa lợi ích kinh tế – xã hội – môi trường.