Hà Tĩnh: Sắc xanh trên làng quê nông thôn mới xã Thượng Lộc

Tạm lánh xa cái ồn ào, náo nhiệt của thị thành, những ngày hè nắng rực vàng tháng 7 của miền đất được ví là “chảo lửa, túi mưa”, chúng tôi đã có một chuyến điền dã về  xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh).

Đây có lẽ là một chuyến đi tuyệt vời. Lâu lắm rồi chúng tôi mới được tận hưởng không khí an lành, ngập tràn sắc xanh cây trái và thấy được vẻ đẹp hiện hữu của làng quê Nông thôn mới (NTM).

Những con đường hoa rực rỡ sắc màu ở xã Thượng Lộc (huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh)

Khi vừa đặt chân lên Thượng Lộc - xã thuộc vùng Trà Sơn của huyện Can Lộc đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2021, một cảm xúc trào dâng về vẻ đẹp thuần Việt được lưu giữ một cách thật công phu và trân trọng. Đây đó, tràn ngập một sắc xanh. Vườn tiếp vườn, đồi nối đồi, nhà nối nhà, màu xanh của cây cối, màu vàng của cam, bưởi xen lẫn là những vườn hoa, luống hoa trải dọc đường sá, khu dân cư. Nhà cửa ở đây không cao tầng, đồ sộ nhưng đều được các chủ nhân sắp xếp, giữ gìn theo tiêu chí “3 sạch”: sạch bếp, sạch nhà, sạch ngõ. Không còn dấu vết của một thời quá vãng của “chuồng trâu trước nhà, chuồng gà cạnh bếp” nữa. Trong ngoài nhà, mọi cái đều ngăn nắp, gọn gàng, trông rất nề nếp, đẹp mắt. Đường làng, đường liên gia vào đến tận từng nhà đều đổ bê tông, sạch đẹp như ở thành phố. Những dãy hàng rào bằng cây xanh mướt mát, được cắt tỉa chăm sóc cẩn thận, nối dài từ nhà này sang nhà khác, trông thật vui mắt.

Theo bác Hùng - Bí thư Chi bộ thôn Sơn Bình: Xây dựng NTM đã ăn sâu vào máu thịt của mỗi người dân xã Thượng Lộc

Bác Nguyễn Viết Hùng – Bí thư chi bộ thôn Sơn Bình, xã Thượng Lộc cho biết: trước khi xây dựng NTM, thôn rất khó khăn, vất vả về nhiều mặt. Khi bắt tay triển khai , cấp uỷ, các đoàn thể đến mọi người dân đều quyết tâm vào cuộc. Theo bác Hùng, trước hết cán bộ, đảng viên xắn tay đi trước. Muốn có khu dân cư kiểu mẫu, đầu tiên phải có những ông bà, cha mẹ gương mẫu về mọi mặt cho con cháu noi theo. Để có môi trường sống sạch, cả thôn, kiên quyết “nói không với rác thải”. Bằng mọi nguồn lực, thôn xây dựng hàng trăm mương thoát nước thải, mua hàng chục dụng cụ đựng rác đặt trên các trục đường vào thôn và khu vực nhà văn hoá. Vì thế đường thôn, ngõ xóm lúc nào cũng sạch sẽ, không hề có rác. Trước nhà các tổ liên gia đều có điện đường. Ở nông thôn mà đêm nào điện cũng  sáng trưng cho đến sáng, trông như ở đô thị.

Đi cùng đoàn, ông Nguyễn Xuân Lục – Trưởng ban Nông nghiệp, môi trường xã Thượng Lộc cho biết thêm, từ khi xây dựng NTM, khu dân cư kiểu mẫu, mọi nhà, mọi người gắn bó nhau hơn, tình làng nghĩa xóm ngày càng sâu nặng, bền chặt. Điều khá lạ lùng với chúng tôi - những người sống ở thành phố, là ở đây các hàng rào nhà không cao, có nhà không có cổng, cũng chẳng có tường bao, song đã nhiều năm nay cả thôn không ai bị mất trộm. Quả là một chốn “bồng lai dưới trần”, một miền quê an bình, đáng sống.

Khu trung tâm hành chính xã Thượng Lộc cũng ngập tràn sắc xanh, với môi trường làm việc thân thiện

Thượng Lộc là một xã có nền văn hóa truyền thống anh hùng, đẹp cảnh, đẹp người. Khu hành chính – văn hoá trung tâm khép kín, khá đẹp mà ít nơi có được. Đường sá trong xã đều được rải bê tông, rộng hơn quy chuẩn, đâu đâu cũng sạch sẽ, khang trang, thẳng tắp, nhìn hút tầm mắt.

Đến nhà văn hoá thôn, chúng tôi càng ngạc nhiên hơn từ ngoài cổng vào sân là những chậu hoa đặt nối nhau. Chậu nào hoa cũng đẹp, nở bung khoe sắc dưới nắng vàng rực rỡ. Trong, ngoài hội quán trang hoàng rất đẹp. Chúng tôi bảo với nhau: chỉ riêng điều này, các khối phố ở thành phố phải “chào thua”.

Gia đình ông Đinh Văn Huấn đang chăm sóc hơn 1ha cây ăn quả cam, bưởi cho thu nhập 200 triệu đồng/năm

Chủ tịch Nguyễn Xuân Diệu dẫn chúng tôi đi thăm một số vườn mẫu hộ cá nhân. Ông cho biết, nhờ xây dựng nông thôn mới, người dân Thượng Lộc không chỉ dừng lại ở kinh tế vườn hộ mà đã biết liên kết, mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô, mô hình. Đến nay xã đã có nhiều mô hình chăn nuôi gia trại, trồng cây ăn quả và một số mô hình tổng hợp được phát triển, gần 20 mô hình lớn, nhỏ và có 63 hộ kinh doanh dịch vụ vừa, nhỏ được phát triển. Một số doanh nghiệp như DN Hiếu Ngọc, HTX Tân Phương Đông,… mang lại hiệu quả kinh tế, góp phần giải quyết một số lao động cho con em địa phương. Bên cạnh đó, trồng cây ăn quả đã và đang được chính quyền và người dân nơi đây chú trọng, đặc biệt cam Thượng Lộc đã được thị trường đón nhận và ngày càng mang lại kinh tế cao cho những người trồng cam nơi đây.

Toàn xã có 5 Hợp tác xã đang hoạt động có hiệu quả. Trong đó HTX Trà Sơn kinh doanh giống cây ăn quả, và HTX Đồng Uyên- Kinh doanh Cây ăn quả, cây lâm nghiệp, HTX  Thanh Hiền - Kinh doanh về cây giống sản phẩm cây ăn quả có hiệu quả, HTX Nguyễn Huy Phố, chăn nuôi gà thịt.

Điển hình những hộ dân làm kinh tế giỏi của địa phương như vợ chồng anh Nguyễn Văn Trạch (trú tại thôn Anh Hùng)  đã biến vùng đất đồi hơn 4ha với nhiều loại cây tạp thành vườn cây  rộng lớn, chuyên canh cam, bưởi mỗi năm cho thu 600-800 triệu đồng. Ngoài ra, gia đình anh còn tăng gia thêm 30 con bò, đàn ong lấy mật, 200 con gà thả vườn. Gia đình anh Nguyễn Huy Phố (SN 1983, thôn Thanh Mỹ) đã mạnh dạn vay vốn hơn 3,5 tỷ đồng đầu tư phát triển vườn đồi. Đến nay, mô hình đã có 13.000 con gà, 2.000 gốc cam, bưởi cùng các loại cây khác. Gia đình chị Bùi Thị Uyên (46 tuổi, thôn Sơn Bình) cũng thành công với mô hình trang trại tổng hợp. Hiện gia đình chị có hệ thống nhà màng rộng 1.500m2 chuyên trồng dưa lưới, dưa hấu và dưa chuột bao tử các loại. Mỗi năm đều đặn 3 vụ,  mỗi vụ từ lúc thu hoạch đến lúc gieo giống mới cách nhau 15 ngày. Trừ chi phí, gia đình chị thu lãi 80-90 triệu đồng/vụ ( 250 - 300 triệu đồng/năm).

Một tuyến đường rộng tít tắp được bao phủ bởi một màu xanh bạt ngàn của cây Sấu tại xã Thượng Lộc

Bằng sự đổi mới trong tư duy, sáng tạo trong suy nghĩ, việc làm cùng sự nỗ lực và cố gắng, người dân nơi đây được đền đáp xứng đáng khi lần lượt những mô hình trang trại với những giống cây, con của quê hương Thượng Lộc dần khẳng định thương hiệu và giá trị riêng trên thị trường.

Chủ tịch UBND xã Thượng Lộc Nguyễn Xuân Diệu chia sẻ thêm: “Để có được bộ mặt khởi sắc như hôm nay, chính quyền, ban ngành các cấp và nhân dân xã Thượng Lộc phải cố gắng và cố gắng rất nhiều. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục tập trung đẩy mạnh đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển các sản phẩm hàng hóa chủ lực, đẩy mạnh liên kết trong sản xuất, kinh doanh, ưu tiên phát triển sản phẩm OCOP, từng bước thực hiện thành công Nghị quyết 01 của Huyện ủy về tích tụ và tập trung ruộng đất. Đầu tư sản xuất mô hình kinh tế trang trại vườn đồi, ngoài việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống gia đình còn là một trong những sinh kế làm giàu bền vững của người dân vùng Trà Sơn. Đến nay, sau hơn 10 năm tập trung phát triển, Thượng Lộc đã có gần 400 mô hình gia trại và trang trại, trong đó có 8 mô hình lớn, 19 mô hình vừa sản xuất theo hướng tập trung chuyên canh, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nông nghiệp hữu cơ, hàng hóa liên kết. Thu nhập của người dân khá cao, ổn định với mức bình quân 44 triệu đồng/ người/ năm. Tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chỉ còn 27 hộ/1.436 hộ, chiếm 1,89%, phấn đấu đến năm 2023, giảm còn dưới 1%”.

Có thể thấy, xây dựng NTM ở huyện Can Lộc nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung có nhiều nét độc đáo, cách làm sáng tạo, nhiều đồng chí lãnh đạo ở các ban, bộ, ngành ở Trung ương đã đánh giá là “trở thành kinh nghiệm quý để Trung ương tổng kết nhân rộng”. “Xây mới nhưng phải biết giữ lại cái cũ tốt đẹp”. Đó là tinh thần chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo ở Hà Tĩnh. Bởi trước đây, một số địa phương do nhận thức không đúng, cho rằng đã là NTM thì cái gì cũng phải hiện đại, làm mới. Vì thế họ xóa bỏ những hàng rào xanh truyền thống ngàn đời ở các làng quê để dựng nên những dãy tường bê tông khô cứng đến vô hồn.

Hà Tĩnh đã sáng tạo cho triển khai thêm tiêu chí thứ 20 (cả nước chỉ có 19 tiêu chí) là xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu. Song song với những biểu tượng mang tính hồn cốt của làng quê Việt Nam cũ như cây đa, giếng nước, đình chùa được giữ lại và tôn tạo đẹp đẽ hơn, các khu dân cư này được cải tạo, xây dựng theo thiết kế phù hợp. Những trung tâm văn hóa, sinh hoạt cộng đồng được bao bọc giữa những hàng rào xanh rợp bóng cây, ngan ngát hương hoa, trông rất đẹp mắt.

Chúng tôi được biết, ở Hà Tĩnh trong công cuộc xây dựng NTM có rất nhiều làng quê đạt danh hiệu “khu dân cư kiểu mẫu”. Nông thôn mới đã tạo nên diện mạo mới, nét văn minh, hiện đại đang hiện hữu trong từng nếp nhà, thôn xóm. Nhưng điều đáng mừng là, nông thôn mới ở Hà Tĩnh hôm nay vẫn giữ được nét đẹp cổ kính, linh thiêng, đậm đà bản sắc, hồn cốt ngàn đời của làng quê Việt.

Minh Hà