Chung tay bảo vệ môi trường: Hơn 90% người dân phải tiếp xúc với nồng độ bụi cao trong không khí

Ô nhiễm không khí là nguyên nhân chính gây ra nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp và tim mạch, biến chứng thần kinh, kích ứng mắt, bệnh ngoài da và các bệnh mãn tính lâu dài như ung thư. Tình trạng ô nhiễm không khí, ngày càng nghiêm trọng đã trở thành mối quan tâm của mọi quốc gia trên toàn thế giới. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn tác động đến môi trường, đời sống xã hội.

Không khí ô nhiễm tồn tại xung quanh chúng ta và rất khó để tránh khỏi, kể cả đối với những người đang sống ở những khu vực phát triển giàu có. Nồng độ khói bụi nhìn thấy được trong không khí không thể phản ánh được mức độ trong lành của môi trường sống. Trên khắp thế giới, môi trường ở cả thành phố hay vùng quê đều có các chất ô nhiễm độc hại trong không khí vượt quá giá trị chất lượng không khí trung bình WHO khuyến nghị.

Tại nước ta, ở những thành phố lớn trung tâm cụ thể như Hà Nội Chỉ số ô nhiễm không khí Hà Nội được căn cứ theo AQI.Theo thống kê gần đây, Hà Nội liên tục được cảnh báo mức độ ô nhiễm không khí với chỉ số AQI ở mức cao, lên tới 170. Tình trạng này được coi là rất xấu, và người dân nên hạn chế, không nên ra đường nhiều.

Ô nhiễm không khí là mối nguy hại lớn cho sức khỏe con người. Theo các chuyên gia y tế, một người lớn trung bình hít thở khoảng 15m3 không khí mỗi ngày. Mặc dù các chất ô nhiễm trong không khí thường không nhìn thấy, chúng có thể gây nhiều ảnh hưởng xấu đến toàn cơ thể, bao gồm cả tim, gan, phổi và hệ hô hấp, hay ngay cả thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ.

Yếu tố gây nên ô nhiễm không khí

Yếu tố tự nhiên như: Từ gió bụi là nguyên nhân chính gây ra và lan truyền không khí ô nhiễm là do gió. Các khí thải chưa qua xử lý, bụi bẩn thường được các cơn gió đưa đi xa hàng trăm kilomet. Sự ô nhiễm cũng từ đây lan ra diện rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến thực vật, sinh vật và con người. Hay từ bão, lốc xoáy ở trong mỗi trận bão đều sản sinh ra lượng khí thải rất lớn, gây ra tình trạng ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng nặng. Bên cạnh đó, các trận bão cát, lốc xoáy khiến cho tỷ lệ ô nhiễm bụi mịn tăng cao. 

Từ cháy rừng: Vì quy mô đám cháy thường lớn và thời gian dập tắt khá lâu khiến lượng Nitơ Oxit có trong không khí tăng lên đáng kể. Từ đây làm cho bầu không khí trở nên ô nhiễm hơn. Hay do núi lửa phun trào: Các khí Clo, Lưu Huỳnh, Metan… nằm sâu bên trong lớp dung nham sẽ bị đẩy ra ngoài khi núi lửa phun trào. Việc này làm cho không khí ô nhiễm trở nên nặng nề hơn. 

Hiện tượng nghịch nhiệt: Đặc biệt vào các thời điểm giao mùa (chủ yếu là tháng 10 đến tháng 11), trong những lớp sương mù dày đặc có lớp bụi tích tụ không giải phóng được, thường gây ra tình trạng thành phố bị bao phủ bởi lớp bụi siêu mịn. Điều này gây cản trở tầm nhìn và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Yếu tố nhân tạo: Con người là nạn nhân của việc ô nhiễm môi trường, tuy nhiên con người cũng chính là những tác nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Rất nhiều các hoạt động hằng ngày của con người góp phần gia tăng ô nhiễm môi trường không khí. Hoạt động sản xuất công, nông nghiệp đây là nguyên nhân chính, gây nhức nhối cho cộng đồng và nhà nước, không riêng gì Việt Nam mà rất nhiều các nước đang phát triển điều vướng phải tình trạng này. Khói bụi từ các ống xả của nhà máy, xí nghiệp trong những khu công nghiệp làm đen ngòm một khoảng trời. Chúng thải ra các khí CO₂, CO, SO₂ cùng một số chất hữu cơ khác, với nồng độ cực cao.

Ngoài ra việc thu gom xử lý rác thải quá nhiều cũng khiến cho các khu tập kết rác không xử lý được hết khiến cho mùi hôi thối bốc ra. Hay các phương pháp xử lý thủ công như đốt khiến cho không khí bị ô nhiễm trầm trọng. Hoạt động sinh hoạt trong quá trình nấu nướng, các khí thải từ nguyên liệu cháy như gas, than, củi… sẽ giải phóng một lượng lớn khí độc và bụi vào môi trường khí. Quá trình này sẽ sản sinh một lượng lớn khí CO, CO₂… rất độc hại và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống con người.

Ảnh: Internet

Cách khắc phục hiện tượng

Những tác động ô nhiễm không khí đó đã ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến đời sống con người. Do đó, chúng ta cần đề ra các biện pháp để giảm thiểu và khắc phục tình trạng này hiệu quả:

Hạn chế khí thải CO₂, trồng nhiều cây xanh: Sử dụng ứng dụng công nghệ xanh vào trồng trọt, nông nghiệp, lâm nghiệp. Trồng cây xanh ở các khu đông dân cư và phủ xanh đồi trọc để hấp thụ các chất độc hại và CO₂. Và trong nhà nên có các loại cây thanh lọc không khí như cây tuyết tùng, cây lưỡi hổ, cây thường xuân…Giảm lượng khí thải của phương tiện tham gia giao thông: Ưu tiên sử dụng các phương tiện công cộng để giảm thiểu lượng khí thải ra môi trường mỗi ngày. Và cấm các loại xe đã cũ, không đảm bảo tiêu chuẩn khí thải khi lưu thông. 

Trong đó xử lý rác thải đúng tiêu chuẩn: Không vứt rác bừa bãi, xử lý rác thải đúng cách và đạt yêu cầu trước khi xả ra môi trường. Hạn chế hoá chất trong lâm – nông nghiệp: Sử dụng những công nghệ sạch, thân thiện với môi trường, biện pháp sinh học trong nông nghiệp, lâm nghiệp thay vì dùng các chất hóa chất độc hại. 

Hạn chế vật liệu đốt: Không sử dụng các nhiên liệu đốt cháy như củi, than, lò sưởi, thuốc lá… để khắc phục được tình trạng không khí ô nhiễm. Khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo: Khuyến khích người dùng tìm hiểu kỹ về vấn đề ô nhiễm môi trường, sử dụng những nhiên liệu sạch như năng lượng gió, năng lượng mặt trời. Hay dùng các thiết bị tiết kiệm điện, không thải các chất độc ra ngoài môi trường.

Quan trọng nhất, đó chính là mỗi người trong chúng ta cần nâng cao ý thức, trách nhiệm đề cao tinh thần tự giác đẩy mạnh các hoạt động tích cực hướng tới những hành động đẹp có ích cho môi trường. Tham gia, chung tay để bảo vệ môi trường đừng thờ ơ trước thực trạng ô nhiễm môi trường không khí như hiện nay, mỗi chúng ta đều cần phải hành động để bảo vệ môi trường sống của mình.

Nguyễn Huyến