CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM 2025: BỨC TRANH PHỤC HỒI ẤN TƯỢNG VÀ VAI TRÒ DẪN DẮT CỦA CHIẾN LƯỢC SẢN PHẨM CHỦ LỰC HÀ NỘI.

Sáu tháng đầu năm 2025, ngành công nghiệp Việt Nam đã ghi nhận đà phục hồi mạnh mẽ, trở thành động lực then chốt cho tăng trưởng kinh tế chung. Với Chỉ số Sản xuất Công nghiệp (IIP) tăng 9,2% – mức cao nhất trong 5 năm qua – nền kinh tế đang có những bước tiến vững chắc hướng tới mục tiêu tăng trưởng 8% cả năm. Hòa chung vào xu thế phục hồi quốc gia, Thủ đô Hà Nội đang tăng tốc thực hiện các chiến lược trọng tâm, đặt việc phát triển và ưu tiên các Sản phẩm Công nghiệp Chủ lực (SPCNCL) là mũi nhọn đột phá, nhằm khẳng định vai trò tiên phong trong việc nâng cao chất lượng và hàm lượng công nghệ của nền công nghiệp Thủ đô.

I. Bối cảnh quốc gia – công nghiệp Việt Nam phục hồi mạnh mẽ.

            Nửa đầu năm 2025 là giai đoạn chứng kiến sự bứt phá của sản xuất công nghiệp Việt Nam. Sự phục hồi không chỉ là sự tăng trưởng về số lượng mà còn là sự củng cố về chất lượng, tập trung vào các ngành có giá trị gia tăng cao.

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy sự phục hồi được dẫn dắt bởi ngành chế biến, chế tạo, ghi nhận mức tăng trưởng 11,1%, cao hơn so với mức 8,9% cùng kỳ năm 2024. Ngành này đóng góp tới 9,1 điểm phần trăm vào mức tăng chung của IIP (9,2%), chứng minh vai trò trung tâm của nó trong bức tranh tăng trưởng. Nhiều nhóm ngành chủ lực như dệt may, da giày, điện tử, chế biến thực phẩm và thép đã có tốc độ phục hồi ấn tượng. Cụ thể, xuất khẩu dệt may nửa đầu năm đạt 21,7 tỷ USD, tăng hơn 10% so với cùng kỳ. Hiệu quả sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp trong Tập đoàn Dệt may Việt Nam đã tăng trưởng gấp đôi so với năm trước, đặc biệt là ở thị trường Mỹ.

Dự báo năm nay GDP các ngành công nghiệp của Việt Nam sẽ tăng trưởng vượt trội. (ảnh minh họa)

Đà phục hồi lan tỏa mạnh mẽ tới các địa phương, khẳng định hiệu quả của việc phân tán và khai thác lợi thế vùng. Tại Phú Thọ, khu vực công nghiệp – xây dựng tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng kinh tế địa phương, chiếm trên 46% GRDP và ngành công nghiệp tăng trưởng mạnh với giá trị tăng thêm đạt 16,23%. Các địa phương khác cũng đạt kết quả tích cực: Vĩnh Phúc (cũ) tăng 18,98% nhờ điện tử, ô tô; Hòa Bình (cũ) tăng 15,29% nhờ khai khoáng và sản xuất điện. Ngay cả Sơn La cũng ghi nhận IIP tăng 9,5%, nhờ sự phát triển của cụm ngành năng lượng tái tạo và chế biến nông sản, cho thấy khả năng khai thác lợi thế đặc thù của địa phương.

Sản xuất công nghiệp Việt Nam dự báo sẽ duy trì được đà tăng trong 6 tháng cuối năm 2025. Động lực chính đến từ vốn FDI, xu hướng công nghệ xanh, các dự án đầu tư công quy mô lớn và nhu cầu xuất khẩu ổn định. Việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số càng củng cố thêm hành lang pháp lý cho sự phát triển bền vững của các ngành công nghiệp công nghệ cao.

II. Hà Nội – Chiến lược ưu tiên SPCNCL làm mũi nhọn.

            Trong bối cảnh quốc gia khởi sắc, Hà Nội đặt mục tiêu nâng cao chất lượng tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu theo hướng hiện đại, thông qua việc ưu tiên đặc biệt và có chọn lọc cho các sản phẩm công nghiệp chủ lực.

Hà Nội kiên định với nguyên tắc thu hút các dự án có quy mô lớn, giá trị gia tăng cao, sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường. Đặc biệt là các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ áp dụng công nghệ cao, sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, nhằm đảm bảo sức cạnh tranh của hàng hoá xuất khẩu. Ông Nguyễn Mạnh Quyền, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, khẳng định: “Thành phố đang ưu tiên đặc biệt và có chọn lọc cho sản phẩm chủ lực, có sự định hướng, nhằm dẫn dắt đầu tàu cho nền kinh tế. Các doanh nghiệp có sản phẩm công nghiệp chủ lực luôn là đối tượng ưu tiên hàng đầu trong các cơ chế hỗ trợ của thành phố.”

Thành phố đã triển khai một hệ thống chính sách đồng bộ để hỗ trợ doanh nghiệp SPCNCL, bao gồm: Hỗ trợ Tài chính Trực tiếp thông qua ngân sách Thành phố hỗ trợ lãi suất vốn vay, lãi suất sau đầu tư; Kết nối Vốn Ưu đãi bằng cách thực hiện Chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp vay vốn sản xuất kinh doanh với lãi suất ưu đãi. Ngoài ra, còn có các chính sách cụ thể để hỗ trợ khuyến công, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, sản xuất sạch hơn, sản xuất và tiêu dùng bền vững, ứng phó biến đổi khí hậu.

Nhà nước ưu tiên ngân sách đầu tư cho giáo dục nghệ nghiệp nhằm phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao (ảnh minh họa)

Yếu tố then chốt để nâng tầm SPCNCL là Khoa học Công nghệ (KHCN) và nguồn nhân lực chất lượng cao. Hằng năm, Thành phố hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng KHCN, tổ chức các Hội nghị kết nối giữa doanh nghiệp SPCNCL Hà Nội với các đối tác của các nước phát triển (Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu). Mục tiêu là giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ, thiết bị hiện đại để đầu tư vào sản xuất nhằm tăng năng suất, chất lượng. Đồng thời, Thành phố thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ lãnh đạo, quản lý nhằm nâng cao trình độ quản lý, hội nhập quốc tế và thực hiện hiệu quả các chương trình đào tạo gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, tạo môi trường gắn kết giữa doanh nghiệp với các cá nhân, tổ chức khoa học công nghệ.

III. Thách thức và mục tiêu đột phá của Hà Nội.

            Mặc dù đã có nhiều cơ chế khuyến khích, Thành phố Hà Nội vẫn thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại cần được khắc phục để tối ưu hóa hiệu quả của chính sách. Hiện nay, vai trò động lực phát triển của SPCNCL trong phát triển kinh tế Thủ đô chưa thực sự được khẳng định mạnh mẽ. Việc liên kết hỗ trợ kết nối doanh nghiệp SPCNCL với nhau chưa thực sự chặt chẽ, chưa phát huy vai trò hạt nhân để thúc đẩy, lôi kéo các doanh nghiệp khác tham gia hình thành chuỗi sản xuất. Đặc biệt, việc triển khai các chương trình, kế hoạch nhằm hỗ trợ thúc đẩy phát triển SPCNCL sau khi được công nhận còn hạn chế, và chưa có một cơ chế hỗ trợ đủ mạnh mang tính đồng bộ và kiến tạo để nâng tầm sản phẩm và doanh nghiệp công nghiệp chủ lực.

Để khắc phục những tồn tại trên và hoàn thành mục tiêu, Hà Nội đang phấn đấu đạt các chỉ tiêu quan trọng: 100% doanh nghiệp sản xuất SPCNCL thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Thành phố; Giá trị sản xuất của doanh nghiệp có sản phẩm được công nhận SPCNCL tăng 10 - 12% so với năm 2020; Đóng góp 35 - 40% tổng giá trị sản xuất công nghiệp toàn Thành phố và 15% tổng kim ngạch xuất khẩu Thành phố.

UBND Thành phố triển khai sáu nhóm nhiệm vụ chính: Xét chọn và tôn vinh sản phẩm công nghiệp chủ lực; Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất SPCNCL; Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển khoa học công nghệ; Phát triển nguồn nhân lực; và Tiếp tục xây dựng cơ chế chính sách hấp dẫn cho phát triển sản phẩm công nghiệp chủ lực.

IV. Giải pháp nền tảng – giữ vững đà tăng trưởng và nâng cao vị thế.

            Việc giữ vững đà tăng trưởng công nghiệp quốc gia và đạt mục tiêu phát triển SPCNCL của Hà Nội đòi hỏi sự kết hợp giữa nỗ lực nội tại của doanh nghiệp và sự can thiệp chính sách kịp thời. Bộ Công Thương và Hà Nội cùng xác định cần tăng tỷ trọng chế biến, chế tạo, giảm tỷ trọng gia công, lắp ráp và tăng tỷ lệ nội địa hóa. Bên cạnh đó, cần tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và xây dựng hàng rào kỹ thuật đối với sản phẩm nhập khẩu nhằm hỗ trợ sản phẩm trong nước. Về phía doanh nghiệp, cần linh hoạt thích ứng, chủ động nâng cao năng lực sản xuất và tăng cường liên kết trong chuỗi cung ứng nội địa để giảm thiểu rủi ro và chi phí.

Hà Nội, với sự tập trung vào các sản phẩm Vi mạch – bán dẫn, Công nghệ thông tin, Cơ khí chế tạo, không chỉ là nơi hưởng lợi từ sự phục hồi chung mà còn là nhân tố thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng hiện đại. Bằng việc thực thi nghiêm túc các cơ chế hỗ trợ và không ngừng cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, Hà Nội đang khẳng định quyết tâm biến SPCNCL thành động lực chính, giúp Thành phố hoàn thành các mục tiêu phát triển, đồng thời nâng cao vị thế và năng lực cạnh tranh của nền công nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế

Tống Tuấn