BAN QUẢN LÝ CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BẮC NINH CHUNG TAY XANH HÓA CÔNG NGHIỆP, KIẾN TẠO TƯƠNG LAI BỀN VỮNG

MTXH - Mang trong mình khát vọng "Xanh hóa công nghiệp, phát triển bền vững", tỉnh Bắc Ninh – sau khi hợp nhất với Bắc Giang vào ngày 1/7/2025 – đang dồn sức thực hiện các hoạt động hưởng ứng bảo vệ môi trường trên toàn bộ 20 khu công nghiệp (KCN) mới. Sự hợp nhất này bao gồm 12 KCN cũ của Bắc Ninh và 8 KCN cũ của Bắc Giang, tạo nên một hệ thống công nghiệp thống nhất dưới sự quản lý của Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh. Ban Quản lý kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng và hoạt động trong các KCN đồng lòng tham gia, góp phần tô điểm hình ảnh Bắc Ninh – "Thủ phủ công nghiệp" xanh, sạch, đẹp, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực miền Bắc.

Một góc KCN Yên Phong

Với tầm nhìn chiến lược nhằm tinh gọn quản lý và thúc đẩy phát triển công nghiệp xanh, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 1458/QĐ-TTg, chính thức thành lập Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh. Quyết định này hợp nhất Ban Quản lý các Khu công nghiệp Bắc Ninh và Bắc Giang, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng để Bắc Ninh củng cố vị thế “thủ phủ công nghiệp” miền Bắc, hướng tới tương lai bền vững. Sự hợp nhất này không chỉ giảm bớt thủ tục hành chính mà còn tạo điều kiện để chia sẻ kinh nghiệm quản lý môi trường giữa các KCN cũ của hai tỉnh, giúp tối ưu hóa nguồn lực và giảm thiểu ô nhiễm xuyên biên giới.

Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh (gọi tắt là Ban Quản lý), trực thuộc Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Bắc Ninh, đảm nhận vai trò quản lý nhà nước trực tiếp tại 20 KCN trên địa bàn. Cơ quan này chịu trách nhiệm giám sát hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, đồng thời cung cấp dịch vụ hành chính công và hỗ trợ doanh nghiệp theo đúng quy định pháp luật. Với tư cách pháp nhân, Ban Quản lý sở hữu con dấu mang hình Quốc huy và tài khoản riêng. Kinh phí hoạt động được cấp từ ngân sách nhà nước theo kế hoạch hằng năm, kết hợp với các nguồn hợp pháp khác, đảm bảo vận hành hiệu quả và minh bạch. Trong bối cảnh hợp nhất, Ban Quản lý đã mở rộng phạm vi để bao quát thêm các KCN từ Bắc Giang, như Quang Châu và Đình Trám, nơi đã có truyền thống thu hút đầu tư nước ngoài từ các tập đoàn lớn như Foxconn và Samsung.

Nổi danh với 20 KCN – động lực kinh tế trọng điểm miền Bắc, Bắc Ninh cũng đối diện thách thức về ô nhiễm từ hoạt động sản xuất. Để hóa giải, tỉnh quyết liệt triển khai Luật Bảo vệ Môi trường 2020 cùng các văn bản hướng dẫn, tập trung quản lý chất lượng môi trường đất, thực hiện Nghị quyết 06/NQ-CP năm 2021 về ứng phó biến đổi khí hậu, Quyết định 419/QĐ-TTg năm 2017 về giảm phát thải khí nhà kính qua bảo vệ rừng, và Chiến lược Bảo vệ Môi trường Quốc gia đến 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 450/QĐ-TTg năm 2022). Đặc biệt, Chỉ thị 17-CT/TU ngày 27/2/2020 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thu gom, xử lý triệt để rác thải, cùng Kết luận 99-KL/TU năm 2021 và Quyết định 25/2021/QĐ-UBND về quản lý chất thải rắn sinh hoạt, được triển khai mạnh mẽ, tạo nền tảng vững chắc cho một môi trường trong lành. Các chính sách này giờ đây áp dụng thống nhất cho tất cả 20 KCN, với trọng tâm là chuyển đổi xanh ở các khu cũ của Bắc Giang như Vân Trung và Hòa Phú, nơi trước đây đã đạt tỷ lệ lấp đầy cao nhưng nay cần nâng cấp hệ thống xử lý chất thải.

Một trong những điểm sáng trong nỗ lực này là các sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa – "kẻ thù vô hình" của thiên nhiên. Các doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường, và mô hình kinh tế tuần hoàn, hướng tới một nền kinh tế xanh. Theo Luật Bảo vệ Môi trường, việc phân loại rác thải tại nguồn phải hoàn tất trước ngày 31/12/2024 (khoản 1 Điều 79, 75). Mọi nguồn thải từ xây dựng và công nghiệp đều phải được xử lý đạt quy chuẩn quốc gia trước khi xả ra môi trường, tuyệt đối nghiêm cấm xả thải trái quy định. Những nỗ lực này đang giúp Bắc Ninh hạn chế sa mạc hóa, thích ứng biến đổi khí hậu, và vươn tới phát triển bền vững. Ví dụ, ở KCN Yên Phong và Yên Phong II, các dự án năng lượng mặt trời đã được triển khai, giảm phát thải carbon đáng kể, trong khi KCN Song Khê - Nội Hoàng từ Bắc Giang cũ đang tích hợp hệ thống tái chế nước thải tiên tiến.

Khu công nghiệp Yên Phong – Bắc Ninh về đêm

Trong cao điểm từ cuối tháng 5 đến 30/6/2025, các KCN trên địa bàn tỉnh đồng loạt tổ chức mít tinh, ra quân vệ sinh môi trường, trồng cây xanh, và thu gom xử lý chất thải. Chiến dịch "Chung tay bảo vệ tài nguyên, ứng phó biến đổi khí hậu" được phát động với những hành động thiết thực: dọn sạch rác sinh hoạt, phủ xanh đất trống ven đường giao thông và khuôn viên nhà máy. Theo Kế hoạch 63/KH-UBND ngày 17/4/2025, chiến dịch "Dọn sạch rác thải sinh hoạt và phủ xanh đất trồng" diễn ra từ 20/4 đến 20/6/2025, kêu gọi doanh nghiệp, công nhân tham gia trồng và chăm sóc cây xanh, rà soát đất hoang để phủ xanh, đồng thời xóa bỏ các điểm rác tự phát. Chiến dịch này đã được mở rộng đến các KCN mới từ Bắc Giang, như Việt Hàn và Tân Hưng, nơi hàng nghìn cây xanh được trồng để tạo hành lang xanh dọc theo quốc lộ.

Hưởng ứng Chiến dịch "Làm cho thế giới sạch hơn" 2025 (Công văn 4017/TNMT-BVMT ngày 20/9/2024), các doanh nghiệp tăng cường thu gom, vận chuyển chất thải theo Kế hoạch 56/KH-UBND ngày 5/9/2024 về phân loại rác tại nguồn. Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh qua pano, băng rôn sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, đặt tại cổng nhà máy và đường nội bộ KCN, hoàn thành trước ngày 1/10/2025. Các phong trào nạo vét cống rãnh, trồng cây được triển khai sôi nổi, lồng ghép khéo léo nội dung kinh tế xanh vào kế hoạch sản xuất. Ở KCN VSIP Bắc Ninh và Quế Võ 3, các hội thảo về kinh tế tuần hoàn đã thu hút hàng trăm doanh nghiệp, chia sẻ kinh nghiệm từ các mô hình thành công ở châu Âu và Mỹ.

Các sáng kiến giảm rác thải nhựa, xử lý điểm đen ô nhiễm tại kênh, hồ được biểu dương. Cao điểm từ cuối tháng 5/2025, kết quả các hoạt động sẽ được báo cáo về Ban Quản lý KCN trước ngày 25/6/2025. Trong số 20 KCN, các khu như Nam Sơn - Hạp Lĩnh và Yên Lư đã đạt tỷ lệ tái chế rác thải lên đến 70%, nhờ hợp tác với các công ty môi trường quốc tế. Hơn nữa, sự hợp nhất cho phép chia sẻ công nghệ giữa các KCN, chẳng hạn như hệ thống giám sát không khí thời gian thực từ Quang Châu được áp dụng cho Thuận Thành I, II, III.

Tiếp tục thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Ninh về việc phát động chiến dịch cao điểm “Dọn sạch rác thải sinh hoạt và phủ xanh đất trống” trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; Ban Quản lý các KCN tỉnh đề nghị các chủ đầu tư hạ tầng KCN và các doanh nghiệp trong các KCN trên địa bàn tỉnh triển khai các hoạt động hưởng ứng chiến dịch cao điểm “Dọn sạch rác thải sinh hoạt và phủ xanh đất trống” như sau:

1. Tiếp tục triển khai Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật; Kế hoạch số 56/KH-UBND ngày 05/9/2024 của UBND tỉnh về việc triển khai phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đến các doanh nghiệp và người lao động trong các KCN; Đẩy mạnh tuyên truyền về việc phân loại rác thải tại nguồn, việc tái chế, tái sử dụng, dọn sạch rác thải, để rác thải đúng nơi quy định và trồng cây phủ xanh đất trống.

2. Dọn sạch rác thải sinh hoạt: Tổ chức huy động dọn sạch rác thải, vệ sinh đường giao thông trong khu công nghiệp, khuôn viên các nhà máy; không để phát sinh điểm đổ rác thải tự phát sai quy định.

3. Tăng cường trồng cây xanh: Tổ chức rà soát, lập danh sách các khu đất trống, bãi đất hoang cần cải tạo, lựa chọn, trồng cây xanh phù hợp (ven đường giao thông, khu công nghiệp, điểm tập kết rác không đúng quy định,…). Huy động các doanh nghiệp, công nhân, người lao động tham gia trồng và chăm sóc cây xanh tại khu vực làm việc và nơi sinh sống.

4. Kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải từ hoạt động xây dựng, công nghiệp và quy định về phân loại rác thải tại nguồn đảm bảo chất thải phát sinh phải được xử lý đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường và quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia về chất thải tương ứng trước khi thải ra môi trường, đặc biệt nghiêm cấm việc xả thải không đúng quy định ra môi trường đất; đẩy mạnh việc áp dụng các công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường, các mô hình kinh tế tuần hoàn hướng tới phát triển kinh tế xanh, phát triển bền vững nhằm hạn chế tối đa quá trình sa mạc hóa, ứng phó, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Để hỗ trợ thêm, Ban Quản lý đã tổ chức các chương trình đào tạo về quản lý môi trường cho lãnh đạo doanh nghiệp tại 20 KCN, tập trung vào việc giảm khí thải nhà kính và sử dụng năng lượng tái tạo. Ví dụ, ở KCN Đại Đồng - Hoàn Sơn và Vân Trung, các nhà máy đã chuyển sang sử dụng pin mặt trời, giảm tiêu thụ điện lưới lên đến 30%. Hơn nữa, các KCN từ Bắc Giang cũ như Hòa Phú và Việt Hàn đang được đầu tư nâng cấp hạ tầng xanh, bao gồm hệ thống xử lý nước thải sinh học, góp phần vào mục tiêu quốc gia về phát triển bền vững đến năm 2050.

Khu công nghiệp Hòa Phú (Bắc Giang cũ)

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao ý thức cộng đồng mà còn góp phần kiến tạo một Bắc Ninh xanh – sạch – đẹp, trở thành điểm đến hấp dẫn cho đầu tư. Với sự hợp nhất, tỉnh dự kiến thu hút thêm hàng tỷ USD FDI vào các lĩnh vực công nghệ cao, đồng thời đảm bảo tăng trưởng xanh. Tỉnh kêu gọi toàn dân, doanh nghiệp hành động thiết thực: phân loại rác, tái chế, trồng cây. Bắc Ninh – vùng đất giàu truyền thống – đang vươn mình với môi trường trong lành, hướng tới tương lai bền vững. Sự chuyển đổi này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn bảo vệ hệ sinh thái, đảm bảo thế hệ tương lai thừa hưởng một môi trường lành mạnh. Qua các chiến dịch, hơn 50.000 công nhân đã tham gia, trồng hơn 100.000 cây xanh, và giảm lượng rác thải nhựa đáng kể. Trong tương lai, Ban Quản lý dự kiến mở rộng các chương trình hợp tác quốc tế, như với Singapore qua VSIP, để áp dụng mô hình thành phố công nghiệp xanh tiên tiến.

Hữu Hảo - Hương Giang