Tinh thần Xô Viết Nghệ Tĩnh còn mãi với thời gian

MT&XH - Trong dòng chảy lịch sử của cách mạng Việt Nam, kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, lãnh đạo phong trào giải phóng dân tộc đã ghi lại nhiều mốc son chói lọi. Một trong những dấu mốc đó phải kể tới Xô Viết Nghệ Tĩnh - Đỉnh cao của phong trào cách mạng những năm 1930 - 1931.

Cách đây 90 năm, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phong trào đấu tranh của nhân dân ta chống lại chế độ áp bức bóc lột của Thực dân phong kiến đã diễn ra rộng khắp trên 25 tỉnh, thành trong cả nước và đạt tới đỉnh cao ở hai tỉnh Nghệ an và Hà Tĩnh.

Cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Ảnh minh họa

Phong trào đấu tranh bùng nổ vào sáng 1-5-1930 với sự tham gia của công nhân khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy và nông dân các huyện lân cận đòi tăng lương, giảm giờ làm, bỏ sưu cao, thuế nặng, chống khủng bố, ủng hộ cuộc đấu tranh của công nhân nhà máy dệt Nam Định, ủng hộ Liên bang Xô Viết.

Hòa nhịp với phong trào đấu tranh của công nhân, nông dân Nghệ - Tĩnh đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình có vũ trang tự vệ kéo đến các huyện đường Can Lộc (ngày 4-8), Nam Đàn (ngày 6-8 và 30-8), Thanh Chương (ngày 12-8), Nghi Lộc (ngày 29-8) và lan rộng ra hầu khắp các huyện trong 2 tỉnh….

Phong trào được đẩy lên đỉnh cao, đó là cuộc đấu tranh của 8.000 nông dân huyện Hưng Nguyên ngày 12-9 với  khẩu hiện: “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc! Đả đảo phong kiến”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, trực tiếp là Xứ ủy Trung Kỳ, 3 giờ sáng, từ Đền Xuân Hòa, sau hiệu lệnh của tiếng trống nhân dân ba tổng Phù Long, Thông Lạng, Nam Kinh đã tập kết mang theo gậy gộc, giáo mác, dây thừng, cờ đỏ búa liềm rực trời, rầm rộ kéo thẳng ga Yên Xuân bắt trói trưởng ga, cắt đứt dây điện thoại để triệt đường dây liên lạc của địch, rồi tiến về phủ lỵ Hưng Nguyên đòi yêu sách bỏ sưu giảm thuế, trả ruộng đất cho dân cày.

Sáng ngày 12-9-1930, tại cổng đình làng Phù Xá, khi chị Nguyễn Thị Phia đang đứng trên mô đất cao diễn thuyết thì bất ngờ, máy bay Pháp nhào tới, vừa bắn liên thanh, vừa ném bom thẳng xuống đoàn biểu tình. Bom rơi trên đê, bom nổ tàn phá các xóm làng xác xơ. Vụ thảm sát đã khiến cho 217 người chết, 125 người bị thương, trong đó, riêng xã Hưng Long có 47 người chết. Chưa dừng ở đó, để đàn áp, giặc Pháp đã kéo về bao vây làng Xuân Hòa, Yên Phú, Yên Thọ, Thuận Đức... để truy bắt các chiến sĩ cách mạng, chúng điên cuồng đốt sạch, gây nên cảnh màn trời chiếu đất cho hàng ngàn dân lúc bấy giờ. Như đổ thêm dầu vào lửa, phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân vùng lên như vũ bão, bộ máy chính quyền của đế quốc và phong kiến tay sai ở nhiều huyện bị tê liệt, ở nhiều xã bị tan rã. Trong suốt thời gian từ tháng 9 đến tháng 10/1930, nông dân ở các huyện Thanh Chương, Diễn Châu (Nghệ An), Can Lộc, Hương Sơn (Hà Tĩnh) đã khởi nghĩa vũ trang, công nhân khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy tiếp tục bãi công làm cho phong trào trở nên quyết liệt.

Ngày 9/12/1961, trong dịp về thăm quê nhà lần thứ hai, Bác Hồ chụp ảnh với các chiến sĩ phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Ảnh tư liệu

Trước sự sụp đổ của chính quyền thực dân và phong kiến ở Nghệ - Tĩnh, các chi bộ và tổ chức Nông hội đỏ đã quản lý và điều hành mọi hoạt động trong làng xã. Những người cách mạng đã lập ra chính quyền Xô Viết - chính quyền công nông đầu tiên ở Việt Nam do giai cấp công nhân lãnh đạo.

Chính quyền mới đã ban hành nhiều chính sách mới về chính trị, kinh tế, văn hóa. Về chính trị, nhân dân được quyền tự do hội họp, thảo luận và hoạt động trong các tổ chức đoàn thể như Nông hội, Công hội, Đoàn thanh niên cộng sản…Về kinh tế, nhân dân được chia ruộng, bãi bỏ các thứ thuế vô lý, bất công, thực hiện giảm tô và xóa nợ cho dân nghèo. Về văn hóa, chính quyền cách mạng đã tổ chức đời sống mới, mở các lớp dạy chữ Quốc ngữ, xóa bỏ các tệ nạn, hủ tục lạc hậu, xây dựng tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau.

Phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh tuy chỉ tồn tại trong vòng 7 tháng và còn sơ khai nhưng đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một Nhà nước công - nông đầu tiên, chưa có trong tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ. Thành quả lớn nhất của Cao trào cách mạng 1930 - 1931 và Xô Viết - Nghệ Tĩnh là đã khẳng định trong thực tế quyền lãnh đạo và năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua chính đảng tiên phong của mình, đoàn kết với các tầng lớp nhân dân yêu nước có đủ khả năng đánh đổ nền thống trị của đế quốc, phong kiến tay sai, giải phóng dân tộc, đem lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân.

Đây chính là cuộc Tổng diễn tập đầu tiên của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, không chỉ đặt ra vấn đề liên minh công nông, vấn đề ruộng đất và dân cày, mà còn khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, vấn đề đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, từng bước tạo thế và lực để dân tộc ta giành được thắng lợi trong các giai đoạn tiếp theo.

Phát huy truyền thống của Xô Viết Nghệ - Tĩnh, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã không ngừng quan tâm xây dựng và phát huy cao độ bài học liên minh Công Nông lên một tầm cao mới, sự quan tâm đến quyền lợi của giai cấp ngày càng rộng lớn, toàn diện hơn. Liên minh Công Nông được hình thành từ Xô Viết Nghệ - Tĩnh không ngừng được củng cố và phát triển, trở thành nhân tố làm nên thắng lợi trong cuộc đấu tranh giành chính quyền về tay nhân dân, trong 30 năm tiến hành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước đưa cả nước tiến lên Chủ nghĩa xã hội.

Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, thực hiện chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, việc hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách, cơ chế phù hợp với xu thế phát triển thời đại và nguyện vọng, lợi ích thiết thực, chính đáng của nhân dân để hình thành động lực, sức mạnh tổng hợp cho sự nghiệp đổi mới đang là nhiệm vụ cấp bách, to lớn của Đảng và Nhà nước ta. Vấn đề đặt ra là hình thành và hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách, cơ chế như thế nào để sự phát triển của đất nước phải thực sự gắn liền với lợi ích vật chất - tinh thần của mọi tầng lớp, mọi con người Việt Nam thì mới tạo được động lực thúc đẩy và phát huy cao độ sức mạnh của nhân dân, của các tổ chức trong xã hội. Việc tiếp tục đẩy mạnh CNH, HĐH, sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; thực hiện thành công mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; thực hiện được tư tưởng vĩ đại của Bác Hồ và khát vọng cháy bỏng của các chiến sĩ Xô viết Nghệ - Tĩnh là giữ vững nền độc lập, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ, đưa nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu; ai cũng có cơm ăn, áo mặc, có nhà để ở và tiến tới được ăn ngon, mặc ấm, mặc đẹp, có nhà ở khang trang; ai cũng được học hành; người có bệnh được chữa bệnh chu đáo; mọi người sống với nhau có nghĩa có tình, đầm ấm, hạnh phúc... Đó chính là động lực cách mạng to lớn trong thời kỳ mới. 

90 năm đã trôi qua nhưng tinh thần và hào khí của Xô viết Nghệ - Tĩnh vẫn luôn bừng cháy trong mỗi người dân yêu nước Việt Nam, nhất là vào những thời điểm có tính bước ngoặt của dân tộc. Tinh thần Xô viết Nghệ - Tĩnh không chỉ đồng hành cùng nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay.

Nguyễn Trọng Thắng