Ngày môi trường thế giới 2024: Tăng cường giải pháp phục hồi đất và ngăn chặn sa mạc hóa.

           Ngày Môi Trường Thế Giới 2024 là dịp để cộng đồng quốc tế cùng nhìn lại những thách thức môi trường đang đe dọa tương lai của Trái Đất. Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là tình trạng suy thoái đất và sa mạc hóa, đặc biệt ở những quốc gia phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp như Việt Nam. Tại Việt Nam, 36% diện tích đất tự nhiên đang chịu tác động từ các quá trình thoái hóa, điều này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn đe dọa đến an ninh lương thực và sự bền vững của hệ sinh thái. Ngày Môi Trường Thế Giới năm nay, chúng ta cần đẩy mạnh các giải pháp phục hồi đất và ngăn chặn sa mạc hóa, từ đó bảo vệ nguồn tài nguyên đất quý giá.

Thực trạng sa mạc hóa và thoái hóa đất tại Việt Nam:

          Hiện trạng thoái hóa đất: Sự suy thoái đất tại Việt Nam đang diễn ra với tốc độ đáng lo ngại. Xói mòn, khô hạn, mặn hóa, phèn hóa là những hiện tượng điển hình của thoái hóa đất, hiện đang ảnh hưởng đến hơn 11.800 ha đất trên cả nước. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi Việt Nam là quốc gia có chất lượng đất tự nhiên không cao, dẫn đến nguy cơ mất đất canh tác và giảm năng suất nông nghiệp.

          Tại nhiều địa phương, tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch vẫn phổ biến, góp phần làm chai cứng đất và tiêu diệt vi sinh vật có lợi, dẫn đến suy thoái đất. Thạc sĩ Bùi Thị Hồng Hà từ Trung tâm Nông nghiệp Hữu cơ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng việc bảo vệ đất qua các phương pháp canh tác bền vững là cần thiết để giữ gìn độ phì nhiêu của đất và ngăn chặn suy thoái.

          Tác động của thoái hóa đất: Thoái hóa đất không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn tác động tiêu cực đến kinh tế và xã hội. Nông nghiệp, vốn là "trụ đỡ" của nền kinh tế Việt Nam, đang gặp phải nhiều khó khăn do đất đai bị suy thoái. Theo PGS.TS. Cao Việt Hà, Bộ môn Khoa học đất và Dinh dưỡng cây trồng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tốc độ suy giảm độ phì nhiêu của đất đang tăng nhanh, đặc biệt là ở các vùng đô thị hóa và khu vực miền núi. Điều này không chỉ làm giảm năng suất cây trồng mà còn đe dọa sinh kế của hàng triệu nông dân.

Nguồn: internet.

Giải pháp phục hồi đất và ngăn chặn sa mạc hóa:

          Trước tình hình suy thoái đất và sa mạc hóa ngày càng nghiêm trọng, việc triển khai các giải pháp hiệu quả là cần thiết để bảo vệ nguồn tài nguyên đất và đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

          1. Khôi phục độ phì nhiêu của đất. Việc phục hồi đất cần bắt đầu từ các biện pháp cải thiện độ phì nhiêu và chất lượng đất. Các phương pháp canh tác bền vững, như sử dụng phân bón hữu cơ, men vi sinh và luân canh cây trồng, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và tái tạo đất. Những phương pháp này không chỉ giúp cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào hóa chất nông nghiệp, từ đó hạn chế ô nhiễm đất và suy thoái.

          2. Bảo vệ và phát triển rừng: Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của môi trường và ngăn chặn quá trình sa mạc hóa. Rừng giúp giữ nước, giảm xói mòn và duy trì độ ẩm cho đất, từ đó ngăn chặn tình trạng hoang hóa. Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho rằng việc thúc đẩy thương mại bền vững các sản phẩm từ rừng và nông nghiệp là một trong những giải pháp quan trọng để bảo vệ rừng và đất đai.

          Bên cạnh việc bảo vệ rừng hiện có, cần đẩy mạnh công tác trồng mới rừng ở những khu vực có nguy cơ cao bị hoang hóa. Chương trình trồng rừng và phủ xanh đất trống, đồi trọc không chỉ giúp ngăn chặn sa mạc hóa mà còn tạo ra sinh kế bền vững cho người dân địa phương thông qua các hoạt động khai thác lâm sản phụ.

          3. Quản lý nguồn nước hiệu quả: Quản lý nguồn nước một cách bền vững là yếu tố quan trọng trong việc ngăn chặn sa mạc hóa và suy thoái đất. Để đối phó với hạn hán và tình trạng thiếu nước, cần xây dựng các hồ chứa, đập ngăn nước và hệ thống tưới tiêu hiện đại để đảm bảo cung cấp nước liên tục cho nông nghiệp. Việc tái sử dụng nước thải và thu gom nước mưa cũng là những biện pháp hữu hiệu giúp giảm tải áp lực lên nguồn nước ngầm và mặt nước tự nhiên.

          Ngoài ra, cần khuyến khích nông dân áp dụng các phương pháp tưới tiết kiệm nước như tưới nhỏ giọt, tưới phun sương để giảm lượng nước sử dụng mà vẫn đảm bảo năng suất cây trồng. Điều này không chỉ giúp bảo vệ nguồn nước mà còn góp phần duy trì độ ẩm cần thiết cho đất, ngăn chặn quá trình hoang hóa.

          4. Giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng: Một yếu tố không kém phần quan trọng trong việc phục hồi đất và ngăn chặn sa mạc hóa là giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng. Người dân cần được trang bị kiến thức về các biện pháp bảo vệ đất, quản lý nguồn nước và phòng chống sa mạc hóa. Các chương trình giáo dục và truyền thông về môi trường cần được thực hiện một cách rộng rãi và liên tục, nhằm thay đổi thói quen canh tác và sinh hoạt có hại cho đất.

          Các cơ quan chức năng, tổ chức phi chính phủ và các trường học cần phối hợp để thực hiện các hoạt động giáo dục, hướng dẫn người dân về những phương pháp canh tác bền vững, bảo vệ đất và môi trường. Khi cộng đồng hiểu rõ về tầm quan trọng của đất và các giải pháp bảo vệ, họ sẽ chủ động tham gia vào các hoạt động bảo vệ đất và ngăn chặn sa mạc hóa.

          5. Thực hiện các chính sách hỗ trợ: Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa để khuyến khích nông dân và các cộng đồng địa phương tham gia vào các hoạt động bảo vệ và phục hồi đất. Các chương trình hỗ trợ tài chính, kỹ thuật cho nông dân trong việc áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, xây dựng các công trình thủy lợi nhỏ và các dự án trồng rừng cần được triển khai rộng rãi.

Nguồn: ảnh inernet.

          Bên cạnh đó, cần thiết lập các quy định chặt chẽ hơn về quản lý và sử dụng đất, ngăn chặn việc khai thác tài nguyên đất một cách bừa bãi, và đảm bảo rằng mọi hoạt động phát triển kinh tế đều phải đi đôi với bảo vệ môi trường.

          Ngày Môi Trường Thế Giới 2024 là cơ hội để chúng ta nhìn lại và hành động vì một tương lai bền vững. Tại Việt Nam, với tình trạng thoái hóa đất và nguy cơ sa mạc hóa đang gia tăng, việc triển khai các giải pháp phục hồi đất và bảo vệ tài nguyên đất là nhiệm vụ cấp bách. Chỉ khi có sự chung tay của toàn xã hội, từ chính phủ, doanh nghiệp đến từng người dân, chúng ta mới có thể bảo vệ đất đai – nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Đức Thiện