Đắk Lắk sau bão lũ: Báo động ô nhiễm môi trường và cuộc chạy đua phục hồi khẩn cấp

Mưa bão và lũ lụt, với quy mô ngày càng cực đoan, không chỉ gây ra thiệt hại nặng nề về kinh tế, tài sản mà còn để lại một hệ lụy khôn lường: sự tàn phá và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Khi dòng nước rút, thay vì sự trở lại của cuộc sống bình thường, người dân ở các vùng bị ảnh hưởng phải đối mặt với cảnh tượng ngổn ngang: bùn đất bám đầy nhà cửa, rác thải chất đống, và nguy cơ bùng phát dịch bệnh từ nguồn nước và xác sinh vật phân hủy. Đây không chỉ là vấn đề vệ sinh mà còn là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và sự ổn định lâu dài của đời sống xã hội. Vấn đề cấp bách hiện nay là hành động đồng bộ để "hồi sinh môi trường xanh" sau thiên tai.

Bùn lầy và rác thải: Mối đe dọa trước mắt tại nhà và phố

                         Ô nhiễm môi trường do lũ gây ra tại xã Đồng Xuân

Ngay khi nước lũ rút, điều đầu tiên người dân phải đối mặt là khối lượng rác thải khổng lồ bị cuốn trôi, phủ kín nhà cửa, sân vườn. Rác thải sinh hoạt, vật dụng hư hỏng, cành cây gãy đổ chất đống, kèm theo lớp bùn đặc quánh khiến việc sinh hoạt và đi lại bị đình trệ. Tại nhiều khu vực miền Trung sau các đợt lũ lịch sử, lực lượng vệ sinh môi trường đã phải làm việc cật lực, có nơi mất cả chục ngày mới cơ bản trả lại cảnh quan. Thực tế này cho thấy, việc tích tụ rác thải lâu ngày không chỉ gây mất mỹ quan mà còn tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển.

Khối lượng rác thải khổng lồ bị cuốn trôi sau bão lũ

Ô nhiễm sinh học: Xác gia súc, gia cầm và nguy cơ dịch bệnh 

Xác gia súc, gia cầm, động vật hoang dã do lũ cuốn trôi

Một hệ lụy nghiêm trọng khác là sự phân hủy của xác gia súc, gia cầm, động vật hoang dã do lũ cuốn trôi. Những xác chết này, cùng với chất thải từ cống rãnh, nhà tiêu, khi phân hủy trong môi trường ngập úng kéo dài tạo ra mùi hôi thối nồng nặc và nguồn ô nhiễm sinh học nặng nề. Điều này trực tiếp đe dọa đến chất lượng nguồn nước ngầm (giếng khoan, giếng đào) và nước mặt, làm tăng nguy cơ bùng phát các bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa như tiêu chảy, tả, thương hàn, viêm gan A.

                           Động vật chết do mưa lũ tại xã Hòa Thịnh Đắk Lắk

 Giải pháp khắc phục: Phối hợp hành động đồng bộ

Các chiến sĩ Bộ đội "hồi sinh môi trường xanh" sau thiên tai

Các chiến sĩ Bộ đội "hồi sinh môi trường xanh" sau thiên tai, cần có sự vào cuộc quyết liệt từ nhiều phía, tuân thủ nguyên tắc "Nước rút đến đâu, làm vệ sinh đến đó":

Vai trò của chính quyền địa phương và cơ quan chức năng:

Chỉ đạo và hỗ trợ vật tư: Chính quyền cần khẩn trương rà soát, đánh giá mức độ ô nhiễm và ưu tiên điều phối nguồn lực. Việc cung cấp kịp thời hóa chất khử trùng (như Cloramin B, Aquatabs), vôi bột, và các vật tư vệ sinh là nhiệm vụ hàng đầu để người dân xử lý nước ăn uống và tẩy uế môi trường.

Quản lý chất thải tập trung: Huy động lực lượng, phương tiện tăng cường thu gom rác thải, bùn đất và đặc biệt là xác động vật chết. Cần thiết lập các điểm tập trung xử lý riêng biệt, đảm bảo chôn lấp sâu (ít nhất 0.8m), xa nguồn nước và khử trùng kỹ lưỡng, tránh tình trạng xả thải bừa bãi do quá tải.

Giám sát và tuyên truyền: Tăng cường giám sát các khu vực nhạy cảm (bãi rác, khu chăn nuôi) và xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng thiên tai để xả thải trái phép. Đồng thời, phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền theo "Sổ tay Hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường" để người dân nắm rõ kỹ thuật xử lý nguồn nước sinh hoạt và vệ sinh cá nhân.

Công tác khắc phục thiệt hại sau bão lũ đang được cả nước dốc sức chung tay hỗ trợ

Trách nhiệm của cộng đồng và người dân:

Vệ sinh chủ động: Người dân cần chủ động thực hiện vệ sinh nhà cửa ngay sau khi nước rút, cọ rửa bằng xà phòng, nước nóng và chất tẩy rửa mạnh. Đặc biệt, phải làm sạch và khử trùng giếng nước theo hướng dẫn của y tế địa phương.

Tuân thủ Nguyên tắc An toàn: Thực hiện nghiêm ngặt nguyên tắc "Ăn chín, uống sôi" và rửa tay thường xuyên. Đối với đồ đạc bị ngâm nước, cần xem xét loại bỏ những vật dụng không thể làm sạch hoàn toàn (như nệm, đồ gỗ ép) vì chúng có thể là nơi trú ẩn của vi khuẩn độc hại.

Chung tay Cộng đồng: Phát huy truyền thống đoàn kết, các đoàn thể, lực lượng vũ trang và người dân cần chung sức dọn dẹp đường làng, ngõ xóm.

Vững vàng kiến thiết trên nền tảng sạch sẽ

Thiên tai là một thực tế khắc nghiệt, nhưng ô nhiễm môi trường sau lũ lụt hoàn toàn có thể được giảm thiểu nếu có sự chủ động và phối hợp nhịp nhàng giữa chính quyền và nhân dân. Việc giải quyết tốt vấn đề vệ sinh môi trường không chỉ là hành động bảo vệ sức khỏe tức thời mà còn là bước đệm thiết yếu để khôi phục sản xuất và tái thiết cuộc sống bền vững. Là những người làm báo, chúng ta cần tiếp tục giám sát chặt chẽ quá trình này và lan tỏa các thông điệp phòng chống dịch bệnh hiệu quả.

     .                                                                                                                           Minh Khang